Współpraca to podstawa skutecznego łączenia kompetencji i doświadczeń, a co za tym idzie – budowania wspólnego sukcesu całej organizacji. Zadowolenie z relacji między pracownikami oraz ogólne zmotywowanie do pracy korzystnie przekładają się na wyniku uzyskiwane przez zatrudnionych. Jak zadbać o dobrą atmosferę w środowisku pracy oraz zmotywowanie do podejmowania jak najefektywniejszych działań? Odpowiedź na te pytanie dają badania pracownicze, a w tym szczególnie – badanie satysfakcji pracowników.

Po co nam usatysfakcjonowany pracownik?

Satysfakcja to subiektywne odczucie – w sferze zawodowej dotyczy zapewnianych warunków lokalowych/płacowych pracy, atmosfery w miejscu pracy, zakresu zadanych obowiązków itd. Katalog tych czynników jest jednak znacznie szerszy i często ma związek z indywidualnymi cechami zatrudnionych oraz uwarunkowaniami danego regionu. Niezależnie od samych aspektów warunkujących, usatysfakcjonowany i zmotywowany pracownik to swoista przewaga konkurencyjna firmy oraz jej ambasador – usprawnia przyciąganie i zatrzymywanie pracowników o wysokich kwalifikacjach.

Jak wnioskować o satysfakcji?

Badanie opinii i satysfakcji pracowniczej koncentruje się na pozyskaniu odczuć zatrudnionych, co do szeregu obszarów funkcjonowania organizacji. Dzięki temu pozwala ocenić ogólne zadowolenie pracowników z podejmowanej pracy zarobkowej, obejmujące takie sfery jak warunki pracy i jej organizację, kontakt z współpracownikami i przełożonymi czy stosowane sposoby motywowania (m.in. poprzez dodatkowe świadczenia). Pozyskanie opinii w tych obszarach pozwala rozpoznać obszary zarządzania kapitałem ludzkim stanowiące silną stronę funkcjonowania firmy oraz te, które demotywują do działania stąd wymagają poprawy. Stanowią zatem swoistą diagnozę obecnego stanu przedsiębiorstwa. Tym niemniej prócz powyższego, z racji iż satysfakcja warunkowana jest przez wiele czynników, badanie satysfakcji pracowników uwzględnia na ogół nie tylko pomiar obecnej sytuacji, ale także stanowi diagnozę konkretnych potrzeb i wymagań osób zatrudnianych wraz z uwzględnieniem źródła tych wymagań.

Jak prowadzić badania satysfakcji pracowniczej?

Badania satysfakcji pracowników prowadzi się z uwzględnieniem specyfiki zlecającego je przedsiębiorstwa i jego potrzeb – pomiar satysfakcji może objąć jedynie konkretnych pracowników, całe działy funkcjonalne jak i ogół zatrudnionych. Specyfika badania determinuje ponadto rekomendowaną metodologię – pomiar można zrealizować z wykorzystaniem metod jakościowych i ilościowych, a także uzupełnić o analizę danych zastanych, udostępnionych przez samą organizację. Dostosowalność metod i narzędzi prowadzi także do wyboru, czy badanie satysfakcji pracowników zrealizowane zostanie w siedzibie organizacji zlecającej (np. ankietyzacja PAPI) czy za pośrednictwem łącza internetowego (np. ankietyzacja CAWI).

Zarządzanie firmą jest procesem skupiającym się na zdolności do właściwego rozdysponowania posiadanymi dobrami, jak i zasobami. Za jeden z najbardziej wartościowych zasobów można uznać pracowników, którzy w cykliczny sposób powinni zostawać poddawania badaniu satysfakcji. Proces taki może zostać zrealizowany za pomocą metody CAWI, a więc internetowej formy ankietyzacji.

Pracownicy to zasób firmy wymagający pielęgnacji

Badanie satysfakcji pracowników umożliwia zapoznanie się z oceną poziomu zadowolenia i poznania opinii pracowników w określonych obszarach firmy. Badaniu mogą podlegać takie obszary jak:

• motywacja;
• dostępność szkoleń;
• płaca;
• stopień identyfikacji z firmą;
• atmosfera w środowisku pracy.

Zastosowanie w takim rodzaju badań metody CAWI wspiera łatwość i szybkość pozyskiwania danych, a więc także przeprowadzenia całego procesu badawczego.

Przewidywania pozwalają na efektywne działania

Badanie satysfakcji pracowników powinno odbywać się na trzech poziomach dotyczących:

1. konkretnych osób;

2. grup funkcjonalnych;

3. całej organizacji.

Pozwala to na podglądanie danych kwestii z różnych stron, a także na wczesne wykrycie punktów zapalnych, które w jak najkrótszym czasie powinny ulec znacznej poprawie. Jednak, aby badanie spełniało swoje funkcje, czyli było obiektywne, a przy tym posiadało aspekt porównawczy należy skierować je do wszystkich pracowników organizacji.

Satysfakcja to tylko pewien punkt postrzegania

Przystąpienie do procesu badania satysfakcji pracowników powinno poprzedzać:

• określenie kryteriów wpływających na satysfakcję pracowników;
• rozmowy z pracownikami np. w formie zogniskowanych badań grupowych.

Należy przy tym pamiętać, że satysfakcja dotyczy tylko postrzegania rzeczywistości, porównania spostrzeżeń z posiadanymi subiektywnie oczekiwaniami, a stąd pojawia się potrzeba odpowiedniego dobru narzędzi badawczych np. metody CAWI, który usprawni cały proces badawczy i będzie źródłem wiarygodnych danych.

Metoda badania powinna być skuteczna

Badania satysfakcji pracowników bazują na trzech etapach:

1. zrozumieniu zachowań członków organizacji;

2. określeniu przyczyn zachować i prognozowanie ich skutków;

3. określeniu możliwości sprawowania kontroli nad zachowaniem (jego zmiany lub eliminacji).

Wykorzystanie dobrze znanej metody CAWI umożliwia przebadanie nawet dużej grupy osób w krótkim czasie, a jednocześnie pozwala na stosunkowo szybką i sprawną analizę pozyskanych danych. Innymi zaleta tej metody jest umocnienie poczucia anonimowości i niemożliwość pominięcia jakiegoś pytania.

Wśród metod badawczych pozwalających na przeprowadzenie kompleksowych badań, uwzględniających zarówno przełożonych, podwładnych, współpracowników z innych działów, klientów itp., wyróżnia się badanie 360 stopni. Metodę tę należy traktować jako narzędzie rozwojowe, które dostarcza wszystkich osobom zaangażowanym w prężne życie firmy informacji zwrotnych na temat ich kompetencji, co pozwala na planowanie działań wzmacniających umiejętności konkretnych osób.

Korzyści oceny 360 stopni

Wśród największych korzyści realizowanej oceny 360 stopni można wyznaczyć:

• możliwość stworzenia narzędzia badawczego dostosowanego do potrzeb badania, uwzględniającego specyfikę firmy i kompetencje, którymi powinni wykazywać się pracownicy;
• możliwość planowania rozwoju członków firmy oraz podejmowania trafnych decyzji w oparciu o pozyskane wyniki;
• pozyskanie oceny kompetencji pracowników z uwzględnieniem różnych aspektów realizacji konkretnej umiejętności;
• systematyczne monitorowanie poziomu zadowolenia pracowników oraz atmosfery w środowisku pracy;
• zorganizowanie spotkania, na którym pracownik otrzymuje feedback, przyczyniający się do jego dalszego rozwoju.

Co podlega badaniu 360 stopni?

Badaniu mogą zostać poddane takie umiejętności pracowników, jak np.:

• umiejętności interpersonalne;
• umiejętności związane z organizacją swojej pracy, jak i podwładnych;
• zdolność do pracy zespołowej;
• poziom znajomości środowiska pracy;
• wiedza specjalistyczna.

Badanie to poza pozyskiwaniem danych ilościowych, zorientowane jest także na pozyskanie danych jakościowych. Ankietujący mają szansę na wprowadzenie informacji oraz swoich opinii na temat pracy ocenianego pracownika np. dotyczących jego mocnych i słabych stron.

Co warto wiedzieć o omawianym badaniu?

Największą zaletą przywołanego badania 360 stopni jest dokonanie oceny całego otoczenia osoby poddanej badaniu. Przy czym, osoba, która jest oceniana, sama ocenia swoje otoczenie. Warto zaznaczyć, że osoba oceniana nie otrzymuje informacji na temat tego, kto i w jaki sposób ją ocenił, lecz przedstawiane są jej końcowe dane w formie raportu na temat tego, w jaki sposób zostały ocenione jej kompetencje.

Badanie to źródło informacji dla pracowników

Pozyskane wyniki badania, pozwalają na uporządkowanie informacji na temat mocnych i słabych stron pracowników. Wiarygodne informacje dają szansę indywidualnemu pracownikowi na zaplanowanie swojego rozwoju, a przez to umożliwiają mu skuteczne zarządzanie swoimi umiejętnościami, co następnie przekłada się na efektywność jego pracy

Satysfakcja pracowników zależy od wielu czynników. Często łączy się ją z takimi zagadnieniami, jak atmosfera w środowisku pracy czy możliwości rozwoju. Jednak każda firma jest inna, a każdy pracownik to indywiduum. Stąd warto przeprowadzić badania satysfakcji pracowników, które wskażą na elementy budujące zadowolenie, a przy tym pozwolą na podjęcie efektywnych działań motywujących pracowników do podnoszenia jakości wykonywanych prac.

Satysfakcja a zaangażowanie

Obok satysfakcji warto zwrócić uwagę na pojęcie zaangażowania. Pracownik, który odczuwa satysfakcję z wykonywanej pracy, jednocześnie odznacza się zaangażowaniem w powierzone obowiązki. Zaangażowanie wyrażą relację, jaka występuje między pracownikiem, a jego firmą. Satysfakcja natomiast koncentruje się na tym, w jakim stopniu pracownik zadowolony jest z wykonywanej pracy, jak i z sposobu realizacji swoich obowiązków. Ponadto satysfakcja: jest postawą, która może ulegać zmianie. Jest zagadnieniem wieloaspektowym koncentrującym się zarówno na współpracy z innymi osobami, czerpanymi korzyściami z wykonywanej pracy czy na możliwościach rozwoju.

Na co zwrócić uwagę decydując się na badanie poziomu satysfakcji?

Planując przeprowadzenie procesu badawczego zorientowanego wokół zadowolenia, należy najpierw właściwie dobrać charakterystyczne elementy dla danej firmy, które odpowiedzialne są za budowanie satysfakcji pracowników. W dalszych etapach badania powinno się zadbać o to, aby pozyskane informacje były rzetelne. W tym celu warto:

1. przeprowadzić anonimowe badanie– anonimowość zwiększa wiarygodność pozyskanych wyników, a przy tym buduje poczucie bezpieczeństwa wśród ankietowanych;
2. zwrócić uwagę na język, styl pytań– ważne jest, aby pytania zostały tak sformułowane, aby były zrozumiałe dla wszystkich badanych;
3. zdecydować się na regularne badania, których struktura będzie bardzo podobna do pierwowzoru– pozwoli to na porównanie odpowiedzi w wybranym przedziale czasowym i zaobserwowanie zmian.

Dlaczego warto porównywać wyniki badań?

Po uzyskaniu ostatecznych wyników z przeprowadzonego badania, warto przedstawić wyniki także pracownikom, a w razie zajścia takiej potrzeby wprowadzić pożądane zmiany. Należy także pamiętać o tym, aby badania satysfakcji pracowników były wykonywane
w regularnych odstępach czasu. Pozwoli to na porównywanie wyników przeprowadzanych ankiet, zdefiniowanie zaistniałych zmian oraz stałe kontrolowanie wybranych elementów.
W celu lepszego zrozumienia pozyskanych wyników, warto zdecydować się także na zewnętrzne testy porównawcze, które pozwolą na ocenienie osiągniętych wyników na tle innych firm.

Regularnie przeprowadzane badania z zakresu zadowolenia pracowników, pozwalają na utrzymanie wysokiej efektywności zatrudnionych osób. Jest to możliwe dzięki wskazaniu mocnych i słabych stron, a następnie ich wyeliminowaniu bądź wzmocnieniu. Największą zaletą badań satysfakcji pracowników jest ich szeroki obszar, który umożliwia przebadanie wielu aspektów związanych z zadowoleniem.

Pytania, które pozwolą sprawdzić poziom zadowolenia

W główne mierze tego typu badania orientują się wokół tematu zadowolenia zawodowego, a tym samym badają takie kwestie, jak odczucia pracownika związane z wykonywaniem codziennie pracy i funkcjonowaniem organizacji. Pytania, które pozwolą na zweryfikowanie takich rzeczy, mogą odnosić się do skalowanych odpowiedzi np. od 1 do 7 i brzmieć następująco:

• posiadam wystarczające zasoby, aby wykonywać pracę na pożądanym poziomie,
• znam moją rolę zawodową,
• ogólnie rzecz ujmując, w jakim stopniu jesteś zadowolony ze swojej pracy?
• w jakim stopniu jesteś zadowolony z komunikacji wewnątrz firmy?
• czy uważasz, że masz szansę rozwoju w tej firmie?

Obszar pytań nakierowany na samoocenę

Inne pytania mogą być nakierowane na samoocenę doświadczeń poszczególnego pracownika. Orientując się na doświadczenia pracowników, przełożeni mogą uzyskać informacje na temat atmosfery panującej w pracy. W ankiecie takiej można zawrzeć następujące sformułowania, podlegające skalowaniu przez badanego:

• czuję, że moje opinie i wypowiedzi są ważne dla moich przełożonych,
• moi współpracownicy/przełożeni zachęcają mnie do podejmowania nowych wyzwań,
• czuję się doceniony przez moich przełożonych/współpracowników,
• jak oceniasz swoją efektywność pracy?

Zadowolenie a utrzymanie zatrudnienia

Trzecim ważnym obszarem, który powinien zostać poruszony w ankiecie, jest kwestia utrzymania zatrudnienia. Odpowiedzi na pytania związane z tym obszarem pozwolą określić prawdopodobieństwo kontynuowania przez pracownika swojej kariery zawodowej w dotychczasowej firmie. W tym przypadku badanie satysfakcji pracowników będzie zorientowane na pytania, które dotyczą:

• spójności misji firmy z indywidualnymi wartościami pracownika,
• roli pełnionej w firmie,
• motywacji do osiągania wraz z firmą celów rozwojowych,
• zdolności do polecenia firmy jako miejsce pracy swoim znajomym.

Zadowolony pracownik zmniejsza rotację, ponadto będzie on angażował się w powierzone zadania, a tym samym będzie w pozytywny sposób wpływać na sukces firmy.